Wymiana filtra oleju – dlaczego jest konieczna?

Wymiana filtra oleju to jeden z podstawowych zabiegów serwisowych, którego znaczenie dla długowieczności i prawidłowego funkcjonowania silnika jest absolutnie kluczowe. Często niedoceniany element, odgrywa rolę cichego strażnika czystości, chroniąc serce naszego samochodu przed szkodliwymi zanieczyszczeniami.

Zanim zagłębimy się w szczegóły, oto krótki przewodnik po tym, czego dowiesz się z naszego artykułu:

• Czym jest filtr oleju i jak działa? Dowiesz się, jaką rolę pełni ten niewielki, ale niezwykle ważny element w układzie smarowania silnika.
• Dlaczego filtracja oleju jest kluczowa? Wyjaśnimy, jakie zanieczyszczenia gromadzą się w oleju i dlaczego ich usunięcie jest niezbędne dla zdrowia silnika.
• Skutki zaniedbania wymiany filtra oleju. Poznasz potencjalne, często kosztowne konsekwencje ignorowania zaleceń producenta dotyczących wymiany.
• Kiedy wymieniać filtr oleju? Podpowiemy, jakie są standardowe interwały wymiany i od czego zależą.
• Proces wymiany filtra – samemu czy u mechanika? Omówimy, czy jest to zadanie dla domowego majsterkowicza, czy lepiej zaufać profesjonalistom.
• Korzyści z regularnej wymiany. Podsumujemy, dlaczego dbanie o filtr oleju przekłada się na lepszą pracę silnika i mniejsze wydatki w przyszłości.

Czym jest filtr oleju i jak działa?

Filtr oleju to integralna część systemu smarowania każdego silnika spalinowego. Jego głównym zadaniem jest oczyszczanie krążącego oleju silnikowego ze wszelkich zanieczyszczeń. Olej, smarując ruchome części silnika – takie jak wał korbowy, korbowody, tłoki czy elementy rozrządu – zbiera w sobie drobiny metalu powstające w wyniku tarcia, sadzę będącą produktem spalania paliwa, kurz i piasek dostający się z powietrza, a także nagar i produkty utleniania oleju. Bez skutecznej filtracji, wszystkie te szkodliwe cząstki krążyłyby w układzie, przyspieszając zużycie, prowadząc do powstawania rys na powierzchniach ciernych i zatykając wąskie kanały olejowe. Filtr oleju zazwyczaj składa się z metalowej obudowy i wkładu filtracyjnego, najczęściej wykonanego ze specjalistycznego papieru lub syntetycznych włókien, ułożonego w harmonijkę w celu zwiększenia powierzchni filtracji. Olej przepływa przez ten wkład, pozostawiając zanieczyszczenia na jego powierzchni lub w strukturze, a oczyszczony wraca do obiegu.

Dlaczego filtracja oleju jest kluczowa?

Czysty olej silnikowy to podstawa prawidłowej pracy i długiej żywotności jednostki napędowej. Pełni on wiele funkcji: smaruje, chłodzi, uszczelnia i oczyszcza. Jednak jego zdolności oczyszczające oznaczają, że z czasem gromadzi w sobie coraz więcej szkodliwych substancji. Bez sprawnego filtra, zanieczyszczenia te stają się ścierniwem, które niczym papier ścierny powoli, lecz systematycznie niszczy precyzyjnie wykonane elementy silnika. Tarcie wzrasta, co prowadzi do większego zużycia paliwa i spadku mocy. Zanieczyszczenia mogą również blokować przepływ oleju przez wąskie kanały smarujące, co skutkuje niedostatecznym smarowaniem kluczowych punktów, a w skrajnych przypadkach nawet zatarciem silnika. Skuteczna filtracja zapewnia utrzymanie właściwości smarnych oleju na odpowiednim poziomie przez cały okres między wymianami.

Skutki zaniedbania wymiany filtra oleju

Ignorowanie zalecanych interwałów wymiany filtra oleju to prosta droga do poważnych problemów z silnikiem. Gdy filtr zapcha się zanieczyszczeniami, jego przepustowość drastycznie spada. Aby zapewnić ciągłość smarowania, większość filtrów wyposażona jest w zawór bocznikowy (by-pass). Zawór ten otwiera się, gdy opór przepływu przez zapchany wkład filtracyjny jest zbyt wysoki. Niestety, w takiej sytuacji olej przepływa przez silnik niefiltrowany, niosąc ze sobą wszystkie szkodliwe cząstki. To tak, jakby silnik pracował bez filtra w ogóle. Konsekwencje mogą być kosztowne:

• Zwiększone zużycie elementów silnika (łożysk, wału korbowego, cylindrów, pierścieni tłokowych).
• Spadek ciśnienia oleju, prowadzący do niedostatecznego smarowania.
• Pogorszenie właściwości smarnych oleju.
• Wzrost temperatury pracy silnika.
• Ryzyko zatarcia silnika w najgorszym przypadku.
• Przedwczesne zużycie turbosprężarki (jeśli samochód jest w nią wyposażony), która wymaga idealnie czystego oleju do smarowania swoich szybko obracających się elementów.

Warto pamiętać, że koszt nowego filtra oleju jest znikomy w porównaniu do potencjalnych kosztów naprawy lub wymiany poważnie uszkodzonego silnika.

Kiedy wymieniać filtr oleju?

Złotą zasadą jest wymiana filtra oleju przy każdej wymianie oleju silnikowego. Producenci samochodów w instrukcjach obsługi precyzują interwały wymiany oleju i filtra – najczęściej jest to co 10 000 do 30 000 kilometrów lub raz w roku, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej. W przypadku samochodów eksploatowanych w trudnych warunkach (jazda miejska, częste krótkie trasy, jazda z dużym obciążeniem, w zapylonym środowisku, ekstremalne temperatury), zaleca się skrócenie tych interwałów. Nawet jeśli przejeżdżamy niewielkie dystanse, olej i filtr ulegają degradacji i zanieczyszczeniu w wyniku procesów utleniania i kondensacji wilgoci, dlatego roczna wymiana jest absolutnym minimum. Stosowanie wysokiej jakości oleju i filtra zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu to najlepsza gwarancja ochrony silnika.

Proces wymiany filtra – samemu czy u mechanika?

Wymiana filtra oleju, choć wydaje się prostą czynnością, wymaga odpowiedniej wiedzy, narzędzi i bezpiecznych warunków pracy. Dostęp do filtra bywa utrudniony, a jego odkręcenie może wymagać specjalistycznego klucza. Należy również pamiętać o prawidłowym spuszczeniu starego oleju, utylizacji zużytego oleju i filtra, a także o konieczności wymiany uszczelki filtra i dokręceniu go z odpowiednim momentem. Niedokręcenie filtra może prowadzić do wycieku oleju, a zbyt mocne dokręcenie do uszkodzenia gwintu lub samego filtra. Z tych względów, choć dla doświadczonych majsterkowiczów wymiana może być wykonalna, dla większości kierowców najbezpieczniejszym i najwygodniejszym rozwiązaniem jest zlecenie tego zadania profesjonalnemu serwisowi. Mechanik nie tylko prawidłowo wymieni filtr i olej, ale także sprawdzi inne elementy układu smarowania i dokona ogólnej oceny stanu technicznego pojazdu.

Korzyści z regularnej wymiany

Regularna i terminowa wymiana filtra oleju to inwestycja, która zwraca się wielokrotnie. Przede wszystkim zapewnia maksymalną ochronę silnika przed przedwczesnym zużyciem. Czysty olej skuteczniej smaruje, co redukuje tarcie, a tym samym zużycie paliwa i emisję szkodliwych substancji. Prawidłowe ciśnienie oleju zapewnia optymalną pracę silnika, a w przypadku nowoczesnych jednostek – także poprawne działanie systemów zmiennych faz rozrządu czy hydraulicznych popychaczy zaworów. Dbanie o filtr oleju to także element szerszej dbałości o samochód, która przekłada się na jego wyższą wartość przy odsprzedaży. Warto pamiętać, że większość usterek silnika wynikających ze złego smarowania nie jest objęta gwarancją producenta, jeśli zaniedbano regularny serwis zgodnie z jego zaleceniami. Regularna wymiana filtra oleju to mały wydatek, który chroni przed dużymi problemami.

Fot. Pexel.